De geur van gras, liggend laag bij de grond, een oranjeachtige gloed, vocht in de lucht. Wanneer ik mijn neus boven de rand van de slaapzak uitsteek, zie ik mijn adem in kleine wolkjes de lucht in blazen. De wind knispert zachtjes terwijl hij zich door de bladeren beweegt.

Onder mij liggen de draden die de bomen met elkaar verbinden, de telecomlijnen van de natuur. Ondergrondse schimmels die generaties samenbrengen: de jonge met de oude bomen. Ik stel me voor hoe het eruit zou zien als dit netwerk zichtbaar was, een indrukwekkend oplichtend schouwspel onder mijn voeten.

Soms, als ik het geluk heb ’s nachts wakker te worden omdat ik moet plassen, verheug ik me op de mogelijkheid van een kraakheldere nacht, waarin duizenden sterren te zien zijn. Ik kruip uit mijn slaapzak, open de deur van de tipi, en de overweldigende pracht van de natuur beneemt me de adem. Ik kijk omhoog naar een hemel die sprankelt van leven; het is een heldere nacht met een grote bolle maan. Witte wolkenflarden glijden voorbij en ontelbare fonkelende, knipogende sterren geven me een gevoel van oneindigheid. Ik voel me klein, nietig en eindig. Een klein molecuul in het immense draadsysteem van ondergrondse schimmels, en ik besef hoe ver ik ben gekomen op mijn pad.

Op dat moment realiseer ik me hoe precair het evenwicht in mijn leven is. Hier mag ik staan, omringd door de zuivere lucht die ik inadem. Ik ben slechts één vat in een netwerk van communicerende vaten, een balans tussen tegengestelde krachten. Mijn leven tot nu toe heeft gedraaid om creëren en zorgen voor elkaar, hoewel dat laatste nog altijd een uitdaging blijft. Hoe slecht maken wij mensen gebruik van onze enorm ontwikkelde cortex…

De uitvindingen en ideeën van de mens hebben altijd een belangrijke rol gespeeld in mijn leven, maar ik besef dat we onze onbegrensde fantasie vaak slechts inzetten voor ons eigen gewin. De wereld om ons heen, het ecosysteem waarin alles leeft, drukken we weg in een eeuwig uitdijende blob van egocentrisme, terwijl we er niet in slagen het potentieel van ons brein ten volle te benutten.

Zelf verbaas ik me nog regelmatig over mijn eigen (onbewuste) vooroordelen, verkeerde beslissingen en de grenzen van mijn geest. Maar toch weet ik dat de sleutel ligt in beter leren denken en voelen. Mijn eigen wezen is als een knooppunt in een netwerk van ondergrondse schimmels, dat signalen doorgeeft naar alle systemen om mij heen. Ik groei langzaam naar een stevigere basis, zodat die signalen mijn knooppunt ongehinderd kunnen passeren. Niet vervormend, niet sturend. Mijn enige verantwoordelijkheid is mezelf beter te leren kennen, zodat ik mijn rol als doorgiftepunt kan optimaliseren.

En misschien draait uiteindelijk alles toch om de mens – maar niet in de zin dat we centraal staan of de top van de berg zijn. Het draait om de mens die zich kan aanpassen, zich openstelt en leert verbinden met alles om zich heen. Door te begrijpen dat we niet los staan van het grotere geheel, maar juist één van de vele draden in het weefsel van de natuur zijn, kunnen we ons leven zinvol en in balans vormgeven. Terwijl ik geniet van de geur van gras, het oranje schijnsel van de tipi en de eindeloze sterrenhemel, besef ik dat de ware kracht van de mens ligt in het kennen van haarzelf en haar rol in het geheel.

Hoe doe je dat?

Drie pijlers van verbinding: systeemdenken, psychologie en design

Net zoals ik liggend in het gras de onderlinge verbindingen tussen bomen en schimmels voel, zijn er drie disciplines waar ik me in thuis voel die deze diepere verbanden in de menselijke wereld blootleggen: systeemdenken, psychologie en design. Deze drie pijlers bieden mij een lens om te begrijpen hoe alles samenkomt, hoe wij als mensen ingebed zijn in grotere systemen, net zoals de wortels van bomen verweven zijn in een ondergronds netwerk. In plaats van de mens als middelpunt of hoogtepunt te zien, gaat het om de wijze waarop we ons verhouden tot het grotere geheel.

1. Systeemdenken, het zichtbare en onzichtbare weefsel

Zoals de wortels van bomen en het schimmelnetwerk onder de grond in constante communicatie staan, zo zijn wij als mensen ook verbonden binnen grotere systemen. Systeemdenken leert ons om niet naar afzonderlijke elementen te kijken, maar om de patronen en verbanden te zien. Net zoals ik in het bos de draden van de natuur voor me zie, zo kun je in organisaties, ecosystemen of gemeenschappen zien hoe menselijke interacties en beslissingen invloed hebben op het geheel.

Het is die onderlinge verwevenheid die ons leert dat elke handeling, hoe klein ook, een effect heeft. Wanneer we begrijpen dat we allemaal deelnemers zijn in een complex systeem, beseffen we hoe onze keuzes resoneren door dat systeem. Systeemdenken helpt me dit te doorgronden, en het herinnert me eraan hoe klein en nietig we zijn, maar ook hoe krachtig als we in balans handelen met de wereld om ons heen.

2. Psychologie, de menselijke schakel in het netwerk

De wind die door de bladeren waait, doet me denken aan de subtiele invloed die psychologie uitoefent op hoe we de wereld om ons heen waarnemen en erop reageren. Net zoals de natuur niet alleen bestaat uit fysieke verbindingen, maar ook uit onzichtbare krachten, zo gaat psychologie over de onzichtbare processen die ons gedrag, onze emoties en onze percepties sturen.

Psychologie legt bloot hoe systemen zoals onderwijs, zorg of technologie beter kunnen aansluiten op de behoeften van mensen. Het is alsof je leert luisteren naar de fluisteringen van de natuur, naar de emoties en gedachten die invloed hebben op ons handelen binnen grotere structuren. Inzicht in deze mentale processen helpt me te begrijpen hoe ons brein deelneemt aan een breder netwerk, niet als een op zichzelf staande eenheid, maar als een schakel in een groter geheel van interacties.

3. Design, vormgeven aan verbindingen

Design is de kunst van het maken, maar niet zomaar het creëren van objecten of producten. Het gaat om het ontwerpen van ervaringen die passen bij hoe mensen werkelijk functioneren binnen een systeem. Net zoals ik de eenvoud en de schoonheid van de natuur om me heen waardeer, moet design ook aansluiten bij de menselijke ervaring. Human-centered design betekent dat we niet alleen iets ontwerpen dat werkt, maar dat het afgestemd is op de manier waarop mensen het zullen ervaren, voelen en ermee omgaan.

Design, in zijn puurste vorm, is een manier om de wereld om ons heen toegankelijker, gebruiksvriendelijker en betekenisvoller te maken. Het is het creëren van ruimte waarin mensen zichzelf kunnen herkennen en waarin de verbinding met hun omgeving versterkt wordt. Design is niet alleen het middel, het is de brug tussen de mens en de systemen waarin ze functioneren, zoals de tipi een rustpunt is binnen de natuur.

Een verbonden geheel

Systeemdenken, psychologie en design zijn voor mij niet zomaar vakgebieden, maar manieren om de verbondenheid tussen mensen en de wereld om ons heen te begrijpen. Ze laten ons zien dat de mens niet de top van de berg is, maar eerder een knooppunt in een veel groter netwerk. Het besef dat we onszelf voortdurend kunnen ontwikkelen om beter te verbinden met alles om ons heen, is een fundamentele waarheid in elk van deze disciplines.

Net zoals ik me bewust ben van het ondergrondse netwerk van schimmels dat de bomen voedt, zo besef ik dat onze acties, emoties en creaties de systemen waarin we leven beïnvloeden. Het draait uiteindelijk om de mens, maar niet op een egocentrische manier. Het draait om hoe wij, als onderdeel van een groter geheel, kunnen leren in harmonie te leven en te creëren, en hoe we door onszelf beter te begrijpen, ook ons omringende netwerk beter kunnen versterken.

En zo, als ik hier lig met de geur van gras en het uitzicht op de fonkelende sterrenhemel, besef ik opnieuw: uiteindelijk draait alles om de mens, maar alleen als we leren hoe we echt verbonden kunnen zijn met de wereld om ons heen.