Twee professoren en één schrijver hebben na decennia onderzoek van cognitieve psychologen het boek ‘Make it Stick’ geschreven waarin de meest effectieve leerstrategieën worden benoemd en met voorbeelden uitgelegd. Uit onderzoek is gebleken dat het onderstrepen en terug lezen van teksten wel beter voelt maar veel minder effectief is. De 3 tips om effectiever te leren zijn:

  1. Haal nieuwe kennis of vaardigheden zoveel mogelijk terug uit je geheugen in plaats van (onderstreepte) tekst te herlezen.
  2. Zorg dat je de te verwerven kennis verspreidt over een langere periode zodanig dat het terughalen van die kennis lastig is.
  3. Meng eens verschillende probleem modellen en voorbeelden door elkaar in plaats van te focussen op één onderwerp of probleem.

1. Haal nieuwe kennis of vaardigheden zoveel mogelijk terug uit je geheugen in plaats van de tekst te herlezen

Als je een tekst of je notities doorleest pauzeer dan eens tussendoor en stel je zelf vragen (zonder naar de tekst te kijken) zoals:

  • Wat zijn de kernonderwerpen?
  • Welke termen of ideeën zijn nieuw voor me?
  • Hoe zou ik ze in mijn eigen woorden vertellen?
  • Hoe verhouden deze ideeën zicht tot wat ik al weet?

Test jezelf door het maken van proeftoetsen of het gebruik van Flashcards. Deze manier van leren zorgt dat de stof dieper in je geheugen wordt opgeslagen dan het herlezen van een tekst.

Het onderstrepen van teksten en regelmatig herlezen hiervan zorgt niet voor het beheersen van kennis, het geeft geen inzicht maar zorgt wel voor een gevoel  van beheersing.  Deze manier van leren zorgt er niet voor dat de kennis in het langetermijngeheugen wordt opgeslagen. Dat wordt vooral bereikt door het terug halen uit het geheugen.

2. Zorg dat je de te verwerven kennis verspreid over een langere periode zodanig dat het terughalen van die kennis lastig is.

Zodra je het gevoel hebt dat het langzaam gaat of meer moeite kost word het juist het beste verankerd in je geheugen. De nieuwe kennis moet eigenlijk een beetje vervagen voordat je hem uit je geheugen omhoog probeert te halen.

Onze intuïtie leert ons om nieuwe kennis of vaardigheden juist heel snel en gefocust te herhalen. Dit zorgt er voor dat het lijkt alsof we de kennis meester maken omdat we deze kunnen reproduceren. Kennis op deze manier geleerd  komt echter altijd uit het kortetermijngeheugen.

De tussenpozen waarmee je dit moet doen hangt af van te leren stof. Langere teksten kun je bijvoorbeeld een dag later, vervolgens een week later en dan een maand later herhalen. Korte feiten zul je ook met kortere tussenpozen moeten herhalen. We zijn geneigd om deze sneller te vergeten. Denk bijvoorbeeld aan grammatica, namen en jaartallen.

Een andere manier om kennis te verspreiden is om verschillende gerelateerde onderwerpen door elkaar te leren.  Dit werkt omdat je dan de verschillende onderwerpen aan elkaar knoopt in je geheugen. Het terughalen van deze verbindingen zorgt dat je direct toegang hebt tot bredere kennis.

3. Meng eens verschillende onderwerpen en vaardigheden door elkaar heen in plaats van te focussen op één onderwerp of vaardigheid

Uit onderzoek is gebleken dat bij bijvoorbeeld het bestuderen van verschillende wiskunde formules door elkaar heen je houvast geeft in de specifieke eigenschappen per formule. Ondanks dat het eenvoudiger lijkt om je te focussen op één probleem en hoe dit op te lossen via verschillende mogelijkheden blijkt het door elkaar heen weven van formules beter in het geheugen opgenomen te worden.

In biologie blijkt dat het leren van de karakteristieken van een bepaalde vogel oppervlakkiger geleerd wordt dan het leren van juist de verschillen in een hele populatie. Dit zorgt voor een veel diepere kennis.

In de kunst zijn de Nederlandse meesters beter te onthouden  door naar de verschillende tussen alle meesters te kijken dan alle kenmerken per meester stuk voor stuk te leren.

Je intuïtie vertelt je dat je voor het onder de knie krijgen van één formule of onderwerp je het beste kunt focussen op die formule of dat onderwerp. Je oefent en leest alle informatie behorende bij die ene formule of dat ene onderwerp. Lesboeken gaan veelal uit van één onderwerp per blok. Ze dragen dan verschillende voorbeelden aan hoe dit probleem op te lossen. Of hebben verschillende voorbeelden of uitwerkingen van één concept.

Het werkt beter wanneer je verschillende concepten door elkaar heen weeft. Snap je het ene concept in grote lijnen of zie je hoe een probleem in basis opgelost kan worden ga dan eens direct door naar andere problemen of onderwerpen. Het weven van verschillende concepten en onderwerpen voelt lastiger en gaat minder snel maar het blijkt dat kennis die op deze manier geleerd wordt vaster en beter in het geheugen opgeslagen wordt.

Extra tips

Gebruik verschillende leerstrategieën door elkaar

Lees, schrijf, teken, oefen, vertel in eigen woorden,  discussieer, leg uit aan anderen. Hoe meer je de te leren stof op verschillende manieren in je opneemt, hoe breder je je brein gebruikt, hoe beter het opgeslagen wordt.

Ontdek nieuwe lagen in de informatie

  • Verbind de nieuwe kennis aan kennis die je al hebt, zelfs als deze niet direct gerelateerd is.
  • Zoek naar metaforen of visualisaties van de te leren informatie. Wil je onthouden hoe warmtegeleiding werkt denk dan eens aan koude handen rond een warme kop chocolademelk.
  • Probeer tijdens het leren eens een vraagstuk te beantwoorden of een som op te lossen zonder dat je het antwoord weet.
  • Krijg inzicht in wat je wel en wat je niet weet door de stof eens in je eigen woorden uit te leggen aan anderen of door een proeftoets te doen.
  • Bedenk en gebruik ezelsbruggetjes. Wil je bijvoorbeeld de grachten van Amsterdam vanaf het centrum onthouden heb je (Linke) Piet Kocht Hoge Schoenen = (Lijnbaansgracht) Prinsengracht Keizersgracht Herengracht Singel.