Vanochtend las ik een artikel op de website van de NOS over ‘lege tijd’. Het gaat over hoe een hypernerveuze samenleving leidt tot mentale druk, en hoe belangrijk het is om momenten van rust te hebben. In het artikel wordt verwezen naar een adviesrapport van de Raad voor Volksgezondheid & Samenleving (RVS) , getiteld Breng de hypernerveuze samenleving tot rust (29-09-2025).
De boodschap is duidelijk: de druk in onze maatschappij neemt toe. En het kost ons veel. Harde cijfers, tabellen, statistieken. Maar wat betekent dat werkelijk voor ons, in het dagelijks leven? Voor het gehaast, de kleine momenten waarin we gewoon even willen worden gezien en gehoord? Tegelijkertijd zit er een gedachtegang achter, een richting, een mogelijke weg; woorden als vertragen, verbinden, ruimte maken, luisteren, samen bewegen, minder perfectionisme – ze zweven tussen de regels door.
Ik denk aan de drie workshops van Lanouk die we deze zomer in het Torenfort hebben gegeven, momenten waarop we echt konden zien en horen wie er voor ons stond. Aan het koken met en voor anderen zoals de Kookgroep Weesp dat doet. Aan die eenvoudige maar diepe momenten waarop je elkaar echt ziet. Elkaar hoort. Daar ligt iets fundamenteels. Meer hoeft er vaak niet te zijn.
En dan denk ik aan technologie, aan al die slimme systemen, aan groepen die bepalen wat ideaal is. Van binnen zijn we eigenlijk een soort temperatuurmeter, ieder met een eigen stand, een eigen gevoel dat goed is. Buiteninvloeden spelen een rol: kou, seizoenen, onverwachte haperingen. Soms gaat er iets kapot waar je niets aan kunt doen. Het hoort erbij. En dan vraag ik me af: wat betekent dat voor mijn vakgebied, waarin de mens-machine-interactie een rode draad vormt? Maar dat in een ander artikel…
Wat werkt, denk ik, is focussen op je eigen temperatuur en hoe je daarmee kunt verbinden met anderen. Minder oordelen, minder veroordelen, minder beoordelen. Soms lijkt het bijna vanzelf te gaan, zoals een wolk spreeuwen die tegen de zomerlucht opklimt en samen beweegt, allemaal tegelijk, maar toch vrij. Het rustpunt ontstaat spontaan, een overnachtingsplek, even op adem komen, samen.
De kern blijft: gezien worden, gehoord worden. Gewoon zoals je bent. Rijk, arm, sneldenkend, traagdenkend… (… zoals mijn 93-jarige vader met Alzheimer…) Verbinding ontstaat alleen als we elkaar echt zien en de kloven kleiner maken. Niet zoals we zouden moeten zijn, of zoals we willen dat de ander is, maar zoals we zijn, zoals de ander is. Alleen dan voelt het echt. Ruimte om te bestaan. Mits we elkaar niet voortdurend veroordelen.
Maar dat is moeilijk. We doen het toch, bijna altijd: beoordelen. Dat stemmetje dat fluistert: niet goed genoeg, niet mooi genoeg, niet sterk genoeg. En dan die maatschappij, die social media, die voortdurend de mooiste, de sterkste, de beste kant van mensen uitvergroot. In de kern zegt dat: ik heb iets wat jij niet hebt, en jij zou dat ook moeten hebben om een goed leven te leiden. Alleen dat idee al… zo hard, zo beoordelend.
Terwijl ieder mens zijn eigen “temperatuur” mag instellen, zijn eigen stand om te overleven. Een ander soort individualisme dus. Niet het harde, afgesneden soort, maar kleine bolletjes, verbonden door dunne draadjes. Een spreeuw tussen alle andere spreeuwen, soms hoog, soms laag, maar altijd samen in beweging. En we kunnen alleen als soort overleven als we de gaten tussen de bolletjes kleiner maken, de draadjes wat steviger, wat elastischer…
Voor een kleine prikkeling kun je Op de rem! Voorbij de hypernerveuze samenleving van de Raad voor Volksgezondheid & Samenleving (RVS) lezen, met daarin de belangrijkste conclusies en aanbevelingen.
#legetijd #mensmachineinteractie #verbinding #rust
