De sociale betrokkenheid die zichtbaar werd bij Neurath, Arvtz, Reidemeister en Alma zien we ook terug op andere wetenschappelijke gebieden. Binnen de sociale wetenschappen ontwikkelde zich de sociale geografie. In feite werd de aardrijkskunde gecombineerd met de menswetenschappen. Het ging bijvoorbeeld niet meer alleen over de stad maar ook over de bewegingen van de stedelingen binnen deze ruimte. Het gaat tussen om de interactie tussen mens en ruimte. Aandachtsgebieden kunnen naast steden ook dorpen zijn. Ook verkeer, handel en toerisme hebben duidelijk een ruimtelijke dimensie. Landschapsvormen en aardoppervlakte worden buiten beschouwing gelaten.

Al eerder, in 1854, maakte de Engelse arts John Snow een kaart waarop alle sterfgevallen in een bepaalde buurt in London zichtbaar waren. Daaruit bleek dat een waterpomp in Broad Street de bron van besmetting was.

London cholera map 1854

De Universiteit van Amsterdam heeft in haar collectie een Cholerakaart van Amsterdam van J. Texeira de Mattos een iets latere datum (1866) waarin de verspreiding van cholera en het aantal sterfgevallen in 50 buurten van Amsterdam zichtbaar is gemaakt.

De Cholera-kaart van 1866

[Ga naar de beeldbank van de UvA voor een zoomable versie]. In deze kaart hebben ze een cirkel als tijdseenheid gebruikt. Elke week staat voor één stuk. De zwarte cijfers geven het totaal van de bevolking in die wijk in mei 1866 aan en de verhouding sterfgetallen per 1000 inwoners.

Een veel recenter voorbeeld is het aantal moskeeën per plaats in de provincies Noord-Holland en Flevoland (2005) van Nijeholt [1].

Moskeën Noord-Holland

Kaart van de agglomeratie Amsterdam, bestaand en ontworpen, ca. 1960. Bron: Collecties. Universiteit van Amsterdam.

Sociale kaart Amsterdam 1960

Bronnen